Halsslagader vernauwing
Hoe ontstaat een vernauwing (stenose)?
Bij atherosclerose of (slag)aderverkalking, ontstaan er in de slagaderwand verdikkingen of plaques waardoor het bloedvat geleidelijk aan kan dichtslibben.
Deze plaques zijn opgebouwd door o.a. vetten, gladde spiercellen en bindweefsel. Ze kunnen ook verkalken en dan spreekt men van (slag)aderverkalking. Soms kunnen ze aan de binnenzijde van het bloedvat barsten en vormen er zich bloedklonters die de slagader, soms heel plots, kunnen verstoppen.
Hoe verlopen de slagaders
In de hals loopt de grote halsslagader (arteria caroris) die iets onder de kaakhoek splitst in een tak die naar het aangezicht gaat en een tak die rechtstreeks naar de hersenen gaat (arteria carotis interna).
Lees meer: een beetje anatomie
In de hals verlopen er vier slagaders naar de hersenen.
Meer vooraan is er een rechter en een linker arteria carotis (communis) die halverwege de basis van de hals en de kaak telkens splitst in een tak voor het gelaat (arteria carotis externa) en een tak die recht naar boven naar de hersenen verloopt (arteria carotis interna).
Achteraan is er rechts en links een dunnere vertebrale slagader.
Deze vier slagaders komen binnen in de schedeldoos en onderaan de hersenen. Ze komen samen in een soort rotonde (circulus van Willis), waaruit de bloedstroom via meerdere takken naar de hersenen verdeeld wordt. Dit is uiterst belangrijk omdat bij vermindering van de bloedstroom via één van de vier vaten door afknikken ten gevolge van halsbewegingen of door ziekte (zie verder) of door tijdelijk afklemmen tijdens een operatie aan de carotis, de bloedstroom van rechts naar links of omgekeerd en in voor- en achterwaartse richting herverdeeld wordt.
Klinisch beeld
Ofwel geeft deze stenose geen aanleiding tot klachten of symptomen (ziektetekens) en spreken we van “asymptomatisch“.
Ofwel is de stenose “symptomatisch” waarbij volgende verschijnselen zich kunnen zich voordoen:
- TIA (transient ischemic attack): enkele minuten durende verlamming van een arm en/of een been of kortdurende afwezigheid of wartaal.
- CVA (cerebral vascular accident): langer dan 24 u durende verlamming, gezichtsstoornissen of spraakstoornissen.
- Kortstondige blindheid van één oog
- Syncope of flauwvallen (ook andere oorzaak mogelijk).
Behandeling
Een vernauwing van de halsslagader kan op verschillende manieren aangepakt worden. Opstarten van bloedverdunnende medicatie is hier een onderdeel van.
De klassieke open ingreep is nog steeds de eerste keuze behandeling.
De behandeling met ballon en stent wordt voorbehouden voor uitzonderlijke gevallen.
Medicatie
Deze maakt het bloed vloeibaarder en vermindert de kans op vorming van klonters.
Lees meer: medicatie
Om te voorkomen dat een stenose zou verergeren of om herval te voorkomen na een invasieve behandeling (zie verder) wordt meestal medicatie voorgeschreven die de functie van de bloedplaatjes tempert (“bloedverdunner” in de volksmond). Dit is meestal acetylsalicylzuur (aspirine) of clopidogrel (Plavix) of combinatie preparaten (Aggrenox).
Een behandeling van de risicofactoren die atherosclerose in de hand werken dringt zich op: stoppen met roken, behandeling van hoge bloeddruk en suikerziekte, verlaging van het cholesterolgehalte in het bloed, indien te hoog, door diëet (vetarm, vooral vermijden van “slechte” -verzadigde vetzuren- vetten) en door specifieke medicatie.
Open heelkundige ingreep
Het bloedvat wordt via een sneetje in de hals vrij gelegd en gereinigd. Met een stukje ader of kunststof wordt het bloedvat terug gesloten.
Lees meer: open heelkundige ingreep
Naargelang de voorkeur van de chirurg en van de patiënt wordt de ingreep onder plaatselijke (regionale) verdoving of onder algemene verdoving uitgevoerd. Elk van de methoden heeft zijn voor- en nadelen.
Langs een insnede van een vijftal cm aan de voorzijde van de halsspier wordt de halsslagader en zijn twee takken vrijgelegd. Het bloed wordt tijdelijk onstolbaar gemaakt door inspuiting van een medicament (Heparine) via in het infuus, de vaten worden voorzichtig afgeklemd en in de lengte open gesneden zodat de vernauwing meteen opengekliefd wordt. De verkalkte en verdikte binnenwand van de slagader wordt uitgepeld (endarteriëctomie). Meestal wordt het vat nadien terug gesloten door innaaien van een ‘patch’. Dit is een reepje kunststof dat als verwijding dient, door het in te naaien aan beide zijden van de snee in het vat. Als het vat breed genoeg is, is een patch niet nodig.
Wanneer alle lucht uit het binnenste van het vat is ontruimd, wordt de bloedcirculatie hersteld en het bloed door inspuiten van een “tegengif” terug stolbaar gemaakt.
Endovasculaire ingreep
De vernauwing wordt met een balonnetje opengeblazen. Tevens wordt er een buisje (stent) geplaatst om het bloedvat open te houden.
Lees meer: endovasculaire ingreep
De ingreep heeft plaats onder plaatselijke verdoving, waarbij eerst een smalle huls (sheet) in de liesslagader ingebracht wordt. Doorheen deze huls worden achtereenvolgens slangetjes (katheters) via de buik- en borsthoofdslagader (aorta) tot in de hals gebracht. Alles is zichtbaar op TV schermen en wordt zeer voorzichtig en precies uitgevoerd.
Nadat een fijne draad doorheen de stenose of vernauwing wordt gebracht, wordt er op geleide van de draad een filtertje ingebracht voorbij de stenose om eventueel gruis op te vangen. Daarna wordt de stenose gedeeltelijk opengerokken (gedilateerd) zodat een samengedrukte stent (cilindertje bestaande uit een metalen netwerk) over de stenose geplaatst kan worden.
Daarna worden stenose én stent samen volledige gedilateerd tot de gewenste diameter. Nu is de carotis slagader terug volledig open en wordt al het gebruikte materiaal verwijderd. Enkel de stent blijft ter plaatse.
Raadplegingen
Als u reeds weet bij welke arts u moet zijn voor uw behandeling kan je hier een afspraak maken voor een raadpleging.
Dienst vaatheelkunde van het Ziekenhuis Netwerk Antwerpen.